O acordo para protexer as aldeas prorrógase un ano máis. Desde o 2021 Medio Rural remitiu 325.455 notificacións para instar á limpeza das leiras, que na contorna dos pobos han de estar rozadas todo o ano
A lei stablece que son os donos das leiras situadas en as franxas secundarias de protección dos núcleos rurais os que teñen que mantelas limpas para evitar que, en caso de producirse, o lume chegue ás casas. No caso de que non o fagan os concellos poden actuar, pero logo pasarán a factura ao propietario. O problema é que a dispersión xeográfica que existe en Galicia fai que na comunidade esas franxas secundarias ocupen máis de 130.000 hectáreas, segundo datos estimados manexados no seu día pola Consellería do Medio Rural. Para os concellos resultaba moi complicado vixiar que todas elas cumprisen a normativa, máis cando segundo calculábase hai uns anos ao redor da metade estaríana a incumprir.
Para tratar de dar unha solución ao problema no 2018, a Consellería do Medio Rural, a Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp) e a empresa pública de Servizos Agrarios de Galicia (Seaga) subscribiron un convenio de protección das aldeas, que acaba de ser renovado no @Consello de la Xunta deste xoves por un ano máis. O orzamento para o ano que vén será de 12,25 millóns de euros (7,75 millóns que serán achegados pola Consellería e 4,5 polo Fondo de Cooperación Local). A Xunta achegará esa cantidade por medio de dúas partidas. A aprobada este xoves por un importe de 5,425 millóns de euros, que serán completados en marzo co total de 2,325 millóns de euros correspondente a unha segunda partida.
A incorporación ao acordo por parte dos concellos é totalmente voluntaria. Leste permite á Xunta facerse cargo das rozas naquelas franxas que sexan do concello e tamén ofrece unha tarifa media de 350 euros por hectárea aos donos de parcelas que deixen en mans do Seaga os labores de roza. Medio Rural poderá apercibir a aqueles propietarios que non as teñan limpas para que o fagan. As leiras han de estar libres de maleza todo o ano, aínda que é durante a época de maior risco cunado aumenta o número de inspeccións.
Ata o momento están adheridos un total de 283 concellos, un 90,41% do total. Deste xeito son 7 os novos municipios adheridos en relación ao ano anterior. Desde o 2021 revisáronse 1,7 millóns de parcelas en toda Galicia, estando xestionadas 88.100 hectáreas. Ademais a superficie xestionada polos seus propietarios de forma subsidiaria por Seaga pasou de representar o 50% no 2019 a superar o 70% en o 2023. Desde o 2021 mandáronse unhas 325.455 notificacións correspondentes a 208.912 referencias catastrais.
